Nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam Petrovietnam, Phóng viên đã có buổi trò chuyện với Tiến sĩ Tô Văn Trường chuyên gia độc lập về tài nguyên và môi trường để cùng nhìn lại những kết quả, thành tựu, và thách thức của Petrovietnam đối với sự phát triển của nền kinh tế và xã hội Việt Nam trong suốt nửa thế kỷ qua.

PV: Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về đóng góp của Petrovietnam trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trong thời gian qua?

TS. Tô Văn Trường: Các công ty dầu khí, năng lượng trong đó có Petrovietnam, đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo nguồn cung năng lượng ổn định cho đất nước. Là doanh nghiệp chủ lực trong lĩnh vực dầu khí, năng lượng Petrovietnam không chỉ góp phần duy trì nguồn cung dầu thô, khí đốt và các sản phẩm lọc hóa dầu phục vụ nhu cầu trong nước, mà còn đóng góp vào sự phát triển của ngành công nghiệp năng lượng.

Ngoài ra, Petrovietnam cũng có vai trò quan trọng trong đảm bảo an ninh năng lượng thông qua việc mở rộng hợp tác quốc tế, tận dụng các nguồn lực tài chính, công nghệ tiên tiến từ các đối tác nước ngoài. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực nội tại của tập đoàn mà còn tạo ra động lực phát triển mới cho ngành năng lượng Việt Nam, giúp giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung từ bên ngoài và tăng cường khả năng tự chủ về năng lượng trong tương lai.

PV: Thời gian qua, ông nhận định thế nào về việc Petrovietnam chuyển dịch sang các lĩnh vực năng lượng mới như: điện khí, điện gió ngoài khơi,…

TS. Tô Văn Trường: Với năng lực và kinh nghiệm trong hoạt động thăm dò khảo sát, xây dựng giàn khoan, khai thác dầu khí ở các vùng biển ngoài khơi... việc Petrovietnam tham gia vào phát triển điện gió ngoài khơi là rất thuận lợi để nâng cao năng lực của Việt Nam trong việc khai thác các nguồn năng lượng gió xa bờ có nhiều tiềm năng nhưng vô cùng thách thức. Việc tham gia sâu của Petrovietnam trong phát triển điện gió ngoài khơi giúp tăng tính tự chủ về năng lượng cho Việt Nam góp phần đảm bảo an ninh năng lượng.

Ngoài ra, việc tham gia sâu vào điện gió ngoài khơi giúp Petrovietnam thể hiện sự mạnh mẽ của Việt Nam tại các khu vực biển xa bờ không chỉ có ý nghĩa kinh tế mà còn góp phần khẳng định và bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển.

Bên cạnh điện gió ngoài khơi, Petrovietnam cũng đang mở rộng sang lĩnh vực điện khí/LNG và các dạng năng lượng tái tạo khác như điện mặt trời, hydro xanh, sinh khối... Điều này phù hợp với xu hướng phát triển năng lượng sạch toàn cầu, giúp Việt Nam hiện thực hóa cam kết giảm phát thải ròng về 0 (Net Zero) vào năm 2050, đồng thời mở ra cơ hội thu hút đầu tư và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực năng lượng xanh.

Việc Petrovietnam chủ động dịch chuyển sang các lĩnh vực năng lượng mới không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn có ý nghĩa chiến lược trong dài hạn, góp phần xây dựng nền năng lượng bền vững, độc lập và hiện đại cho Việt Nam.

PV: Ông đánh giá như thế nào về lộ trình chuyển dịch năng lượng của Petrovietnam khi trở thành tập đoàn công nghiệp – năng lượng quốc gia?

TS. Tô Văn Trường: Tôi cho rằng lộ trình chuyển đổi năng lượng của Petrovietnam đóng vai trò rất quan trọng trong việc định hình tương lai của ngành năng lượng Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới phát triển bền vững và giảm phát thải carbon. Với việc chuyển đổi thành Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam, Petrovietnam không chỉ tập trung vào dầu khí truyền thống mà còn mở rộng sang các lĩnh vực năng lượng tái tạo, điện khí, hydro xanh và các công nghệ năng lượng sạch khác.

Kỳ vọng của tôi là Petrovietnam sẽ tận dụng tốt những lợi thế sẵn có như kinh nghiệm trong khai thác ngoài khơi, năng lực tài chính, đội ngũ kỹ thuật trình độ cao và hệ sinh thái doanh nghiệp hỗ trợ để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi. Điều này không chỉ giúp tập đoàn duy trì vị thế trong ngành năng lượng mà còn đóng góp quan trọng vào mục tiêu đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, phát triển kinh tế xanh và giảm phát thải nhà kính.

PV: Vậy theo ông, những thách thức lớn nhất mà Petrovietnam sẽ phải đối mặt trong quá trình chuyển dịch này là gì?

TS. Tô Văn Trường: Tôi cho rằng, quá trình chuyển đổi này sẽ gặp không ít thách thức. Trước tiên là vấn đề về cơ chế, chính sách và khung pháp lý. Hiện nay, các quy định liên quan đến phát triển điện gió ngoài khơi, hydro xanh hay các dự án năng lượng tái tạo quy mô lớn vẫn chưa thật sự hoàn thiện, gây khó khăn trong việc triển khai. Petrovietnam sẽ cần sự hỗ trợ từ Chính phủ để có một hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch và hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.

Thách thức thứ hai là nguồn vốn đầu tư. Các dự án năng lượng mới, đặc biệt là điện gió ngoài khơi và hydro xanh, đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn trong khi thời gian thu hồi vốn dài. Petrovietnam sẽ cần xây dựng chiến lược tài chính hiệu quả, thu hút nguồn vốn từ các tổ chức quốc tế, đối tác chiến lược cũng như phát huy lợi thế của mình để đảm bảo dòng tiền ổn định cho quá trình chuyển đổi.

Ngoài ra, chuyển đổi năng lượng cũng đòi hỏi sự phát triển của công nghệ tiên tiến, từ lưu trữ năng lượng, truyền tải điện đến tối ưu hóa hiệu suất khai thác. Petrovietnam sẽ phải đầu tư mạnh vào nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới, đồng thời hợp tác với các tập đoàn lớn trên thế giới để tiếp thu kinh nghiệm và chuyển giao công nghệ.

Một thách thức quan trọng khác là việc đào tạo và chuyển đổi nguồn nhân lực. Petrovietnam có một lực lượng lao động lớn trong lĩnh vực dầu khí, nhưng khi dịch chuyển sang các ngành năng lượng mới, Tập đoàn cần có chiến lược đào tạo và nâng cao năng lực cho đội ngũ kỹ sư, chuyên gia để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật cao trong các lĩnh vực mới như điện gió ngoài khơi, hydro xanh hay công nghệ lưu trữ năng lượng.

PV: Năm 2025, Petrovietnam xác định đây là năm “bản lề” cho sự chuyển mình của Tập đoàn sang một giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội, tiềm năng để vươn mình bứt phá. Một trong những vấn đề đó là việc Petrovietnam được giao là chủ đầu tư nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2. Ông đánh giá vấn đề này như thế nào?

TS. Tô Văn Trường: Petrovietnam là đơn vị có truyền thống tốt đẹp trong việc dám nghĩ, dám làm, dám thực hiện những dự án mới, dự án lớn đồng thời cũng đã có kinh nghiệm nhất định với các nhà máy điện lớn. Việc giao cho Petrovietnam nhiệm vụ đầu tư nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 cũng là một chủ trương mới và chủ trương lớn.

Phát triển điện hạt nhân không chỉ là bài toán tài chính, mà còn đối mặt với những thách thức kỹ thuật đỉnh cao vì Việt Nam chưa từng có kinh nghiệm xây dựng hay vận hành nhà máy điện hạt nhân, trong khi việc làm chủ công nghệ không chỉ dừng lại ở khâu lắp đặt mà còn bao gồm quy trình vận hành, bảo trì, xử lý sự cố... Ngay cả khi có sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế, việc tiếp thu toàn bộ quy trình trong vòng 5 năm là thách thức vô cùng khó khăn.

Mặc dù còn nhiều thách thức, nhưng với chiến lược đúng đắn, sự hỗ trợ từ Chính phủ và nỗ lực đổi mới, tôi tin rằng Petrovietnam có thể trở thành một tập đoàn công nghiệp – năng lượng hàng đầu, không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng cho Việt Nam mà còn đóng vai trò tiên phong trong quá trình chuyển đổi năng lượng, góp phần đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Xin cám ơn ông!