Năm 1979-1980 ngành Dầu khí Việt Nam hết sức khó khăn, khi các công ty tư bản rút lui, Đảng và Chính phủ quyết đã định hợp tác toàn diện với Liên Xô. Trong bối cảnh đó, Trung ương cử Trung tướng Nguyễn Hòa, Tư lệnh Quân đoàn 1 về làm Tổng cục trưởng Tổng cục Dầu khí (từ đầu năm 1980).

Trong cảm nhận của ông Ngô Thường San, Tổng Cục trưởng Nguyễn Hòa nói riêng và các vị lãnh đạo Dầu khí thời đó nói chung nhận được cảm tình đặc biệt của các chuyên gia Liên Xô. Đó có thể do tình hữu nghị giữa Việt Nam với Liên Xô nói chung, nhưng đồng thời là bởi các chuyên gia Liên Xô rất quý tính quyết đoán, luôn đề cao trách nhiệm và trung thực trong hợp tác của các vị lãnh đạo ấy. Riêng với Trung tướng Nguyễn Hòa, ông còn có lợi thế là biết tiếng Nga, có thể giao tiếp với người Nga không cần phiên dịch.

Ông Nguyễn Hòa là người có tính kỷ luật cao, nghiêm túc, tận tụy và trách nhiệm đến cùng với công việc. Đặc biệt, ông rất nỗ lực học hỏi với mong muốn làm thế nào đem hết khả năng của mình để phát triển ngành Dầu khí. Khi được giao làm Tổng Cục trưởng Tổng cục Dầu khí, ông chủ động tìm hiểu các vấn đề về dầu khí mà trong quân đội không có điều kiện để tiếp xúc. Ông đọc để biết thêm các kiến thức và thường gọi các anh em kỹ thuật đến để trao đổi, mở rộng sự hiểu biết của mình về dầu khí. Đặc biệt, mặc dù là Tổng Cục trưởng nhưng ông vẫn chấp nhận làm Phó Tổng Giám đốc thứ nhất của Việt Nam tại Liên doanh dầu khí Vietsovpetro một thời gian, để trực tiếp tìm hiểu về tổ chức quản lý, hoạt động của một đơn vị dầu khí mang tầm quốc tế.

Ở cương vị Tổng cục Trưởng nhưng đồng thời là lãnh đạo một phía tham gia vào Liên doanh, ông tạo mọi điều kiện để xây dựng và phát triển Liên doanh với mong muốn làm thế nào để nhanh chóng tìm ra dầu khai thác, phục vụ cho phát triển đất nước. Và chúng ta đã lập được một kỷ lục rất lớn. Mặc dù, chúng ta phát triển dầu khí từ con số 0, đến cuối năm 1981 mới thành lập liên doanh dầu khí Vietsovpetro để thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí, nhưng đến đầu năm 1985 chúng ta đã phát hiện ra dầu và có Lễ đốt đuốc đón dòng dầu đầu tiên ở mỏ Bạch Hổ. Đây là thời gian rất kỷ lục mà ngay cả những công ty tư bản sau này cũng không có công ty nào thực hiện được. Bởi thông thường phải mất 7 – 10 năm nhưng ở đây chỉ sau 3 năm chúng ta phát hiện ra dầu và 4 năm rưỡi chúng ta đã khai thác tấn dầu đầu tiên ở mỏ Bạch Hổ.

Những kết quả đó có đóng góp, dấu ấn quan trọng của Trung tướng Nguyễn Hòa với vai trò Tổng Cục trưởng, đồng thời là lãnh đạo của một phía tham gia trong Liên doanh dầu khí Vietsovpetro, ông đã nỗ lực xây dựng lực lượng, tạo mọi điều kiện thuận lợi, góp phần xây dựng và phát triển Liên doanh để trong thời gian rất ngắn đã đạt được kỳ tích về phát hiện và khai thác dầu khí, đồng thời mở rộng diện tích ra các lô dầu khí khác. Trong đó, ngoài vùng trũng của Bạch Hổ, chúng ta phát hiện ra dầu khí ở mỏ Rồng, triển khai hoạt động tìm kiếm thăm dò ở bể Cửu Long như Đại Hùng,… Đấy là di sản rất lớn của ông, khẳng định hiệu quả trong hợp tác với Liên Xô, đặt nền móng cho khai thác dầu khí trong thời kỳ đầu hết sức khó khăn, gian khổ và đầy áp lực với yêu cầu phải sớm tìm ra dầu và kỳ vọng Dầu khí sẽ giải quyết khủng hoảng năng lượng trầm trọng và là ngành vực dậy kinh tế đất nước sau chiến tranh.

Đây cũng là giai đoạn có nhiều thay đổi về mặt vi mô, vĩ mô. Năm 1986, chúng ta bắt đầu chính sách đổi mới, thay đổi tư duy, bỏ bao cấp, phát triển, hình thành kinh tế thị trường có quản lý. Cùng lúc đó, ở Liên Xô cũng có một chiến dịch đổi mới, đòi hỏi phải hoạt động kinh tế và đầu tư có hiệu quả, xóa bỏ sự giúp đỡ bao cấp của thời kỳ Liên Xô cũ. Đồng thời, nếu hiệp định năm 1981 có vai trò rất quan trọng, tạo điều kiện cho Liên doanh Vietsovpetro phát triển một cách có hiệu quả và nhanh nhất trong một cơ chế gần như bao cấp toàn bộ của hai phía cho Liên doanh, để thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình, nhưng đến giai đoạn này, khi đã phát hiện ra dầu, Hiệp định cũng bộc lộ nhiều bất cập, điều kiện không phù hợp với tập tục của một công ty dầu thế giới, đòi hỏi phải có những thay đổi. Trong đó cần phải xác định rõ ràng, minh bạch quyền lợi của nước chủ nhà có tài nguyên cũng như quyền lợi phía Nga trong Liên doanh; quyền và trách nhiệm của một công ty mang tính kinh tế và vai trò quản lý của nhà nước như thế nào với tài nguyên dầu khí… Những điều đó đòi hỏi phải bổ sung và sửa đổi hiệp định năm 1981 thành hiệp định 1991 phù hợp với Luật Dầu khí nước ta cũng như tập tục hoạt động của những công ty dầu thế giới.

Trong bối cảnh đó, quản lý kinh tế của đất nước cũng đòi hỏi phải tách biệt nhiệm vụ quản lý nhà nước ra khỏi hoạt động kinh tế. Do đó, Tổng cục Dầu khí với mô hình quản lý bao cấp không phù hợp, phải tách ra làm hai bộ phận, một bộ phận cán bộ quản lý về Bộ công nghiệp nặng, một bộ phận ở lại để làm công tác sản xuất kinh doanh, tìm kiếm thăm dò dầu khí và hình thành Tổng công ty 90 và sau này đổi tên là Tổng công ty 91.

Có thể nói, với vai trò Tổng Cục trưởng Tổng cục Dầu khí, Trung tướng Nguyễn Hòa để lại di sản rất lớn, góp phần hình thành ngành công nghiệp dầu khí biển với kết quả là chúng ta phát hiện ra dầu ở tầng đá móng nứt nẻ phi truyền thống, chuyển từ tìm kiếm, thăm dò sang khai thác, đưa dầu khí biển trở thành hoạt động kinh doanh có hiệu quả; đồng thời thực hiện được thành công sự chuyển đổi về cơ chế quản lý vĩ mô, vi mô, tạo điều kiện cho sự phát triển ngành dầu khí sau này.

Ông Ngô Thường San bày tỏ, các vị lãnh đạo thời kỳ đầu, trong đó có Tổng Cục trưởng Nguyễn Hòa đã để lại những di sản, cống hiến rất to lớn cho sự phát triển của ngành. Các thế hệ người lao động Petrovietnam phải luôn tri ân, trân trọng, đồng thời có trách nhiệm nối tiếp những di sản các vị lãnh đạo ấy đã dày công xây dựng để tiếp tục phát triển, hoàn thiện chuỗi công nghiệp dầu khí hiện nay. Đó cũng là kỳ vọng lớn lao mà các lãnh đạo trực tiếp ngành dầu khí, của Bộ Chính trị, của Đảng khi xây dựng ngành dầu khí mong muốn. Trong giai đoạn mới, Petrovietnam cần suy nghĩ mở rộng, ứng dụng thành tựu công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đổi mới hình thức, hoạt động đồng bộ, đa dạng hóa, để đáp ứng yêu cầu của một tập đoàn công nghiệp – năng lượng quốc gia, thực hiện nhiệm vụ đảm bảo an ninh năng lượng ổn định và bền vững, đáp ứng được yêu cầu rất lớn của Đảng và Nhà nước về nhanh chóng xây dựng Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao.