Cung vượt cầu

Nhìn lại thị trường phân đạm năm 2012 cho thấy cung - cầu urê trong nước tương đối cân bằng. Dự án Nhà máy Đạm Cà Mau công suất 800.000 tấn/năm và Dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình công suất 560.000 tấn/năm hoàn thành và đi vào hoạt động từ năm 2012 đã giúp nguồn cung urê trong nước tăng lên, đủ đáp ứng nhu cầu trong nước và giảm lượng urê nhập khẩu.

Sản lượng urê sản xuất trong nước năm 2012 ước tính khoảng 1,7 triệu tấn trong khi nhu cầu tiêu thụ khoảng 2 triệu tấn... Giá urê các loại trung bình trong năm vừa qua dao động trong khoảng 9.000-11.000 đồng/kg. Giá urê có xu hướng tăng mạnh trong khoảng giữa năm do nhu cầu vụ Hè Thu tăng và do ảnh hưởng của xu hướng giá thế giới. Trong các tháng cuối năm, giá urê ổn định nhờ nguồn cung tương đối dồi dào.

Tăng cường quảng bá sản phẩm Đạm Phú Mỹ tại Campuchia

Từ năm 2013, nếu như Nhà máy Đạm Cà Mau và Ninh Bình hoạt động hết công suất thiết kế thì cùng với Nhà máy Đạm Phú Mỹ, Đạm Hà Bắc… sẽ có tổng sản lượng khoảng 2,36-2,4 triệu tấn, đáp ứng hoàn toàn nhu cầu thị trường trong nước. Đó là chưa kể dự kiến tổng sản lượng sản xuất phân đạm trong nước có thể sẽ vượt qua mức 3 triệu tấn vào năm 2015. Trong khi đó, theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, nhu cầu phân urê cho năm 2013 được cân đối ổn định ở mức 2 triệu tấn, trong đó miền Bắc là 500.000 tấn, miền Trung 300.000 tấn và miền Nam là 1,2 triệu tấn.

Nhìn vào thị trường phân đạm thế giới cho thấy được dự báo sẽ giảm trong năm 2013 do nguồn cung tăng lên từ nhiều dự án nhà máy mới có chi phí đầu vào thấp như ở Qatar và Algeria. Giá urê năm 2013 được dự báo ở mức 365-435USD/tấn (giá FOB) tại các thị trường Nga, Trung Đông và Mỹ. Từ năm 2013 trở đi, hiện tượng thiếu hụt phân urê tại Trung Quốc có thể sẽ xảy ra do việc đóng cửa các nhà máy sử dụng công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm, các nhà máy không hiệu quả do chi phí đầu vào gia tăng làm giảm nguồn cung, trong khi nhu cầu tăng trưởng nông nghiệp lại thúc đẩy nguồn cầu. Trung Quốc cũng vừa điều chỉnh chính sách thuế xuất khẩu phân đạm năm 2013, theo đó thuế xuất khẩu các tháng cao điểm giảm từ 110% xuống còn 77% các tháng thấp điểm (tháng 7 đến tháng 10) giảm còn 2% thay vì 7% như trước đây. Việc Trung Quốc giảm thuế xuất khẩu cũng phản ánh một phần những khó khăn của thị trường trong những năm tới.

Khi thị trường phân đạm trong nước trở nên cung vượt cầu thì quyền quyết định thị trường thuộc về người mua. Cạnh tranh trên thị trường nội địa sẽ gay gắt hơn và sẽ có cạnh tranh xuất khẩu trong bối cảnh nguồn cung phân đạm dư thừa. Đứng ở góc độ doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh phân bón, năm 2013 sẽ là một năm khó khăn và thách thức.

Cơ hội và thách thức cho PVFCCo

Theo nhận định của các chuyên gia phân bón, nằm ở vị trí trung tâm khu vực Đông Nam Á và giáp biển, Việt Nam có nhiều lợi thế để xuất khẩu urê sang các nước trong khu vực vốn đang phải nhập khẩu 100% như Thái Lan (nhu cầu 2,2 triệu tấn/năm), Myanmar (400.000 tấn/năm), Campuchia (250.000 tấn/năm), Philippines (800.000 tấn/năm), Hàn Quốc (700.000 tấn/năm)…

Trước bối cảnh thị trường chuyển sang giai đoạn mới, Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo) đã xác định mục tiêu giữ vững vị thế hàng đầu đối với thị trường phân đạm trong nước và tìm cơ hội trong thách thức để thành công trong công tác xuất khẩu phân đạm ra thị trường khu vực.

Từ nhiều năm nay, PVFCCo đã chú trọng công tác xuất khẩu để dần tiếp cận thị trường phân bón quốc tế. Đây được cho là hướng đi hợp lý để PVFCCo sớm tiếp cận thị trường quốc tế, chuẩn bị cho các năm tới, khi sản xuất urê trong nước cung đã vượt cầu. Hiện nay, PVFCCo được xem là nhà xuất khẩu phân đạm lớn nhất cả nước với việc tổng lượng xuất khẩu trong năm 2012 ước tính khoảng 100.000 tấn urê.

Trong thời gian tới, PVFCCo sẽ tiếp tục xuất khẩu urê sang các nước trong khu vực có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam như Campuchia, Thái Lan, Philippines, Myanmar… Đồng thời, PVFCCo cũng tăng cường quan hệ với các đối tác phân bón quốc tế để tranh thủ cơ hội hợp tác cùng phát triển về nhiều mặt.

Theo ông Cao Hoài Dương, Tổng giám đốc PVFCCo; Chi nhánh PVFCCo tại Campuchia đã hoạt động được hơn 1 năm nay, hỗ trợ tốt cho công tác xuất khẩu và giao nhận sang thị trường Campuchia. Trong năm 2012, PVFCCo đã xuất khẩu 18.000 tấn urê sang Campuchia. Đồng thời, Chi nhánh đã ký kết các hợp đồng đại lý với các đơn vị kinh doanh phân bón, từng bước phát triển và hoàn thành hệ thống phân bón tại thị trường này.

Còn tại Myanmar, PVFCCo đang hoàn tất thủ tục để thành lập văn phòng đại diện. Trong năm 2012 cũng đã có 1.500 tấn Đạm Phú Mỹ được xuất khẩu thử nghiệm sang thị trường Myanmar.

Một trong những mục tiêu trọng tâm của PVFCCo trong công tác xuất khẩu năm 2013 là sẽ tập trung đẩy mạnh phân phối sản phẩm ra thị trường khu vực thông qua Chi nhánh tại Campuchia, Văn phòng đại diện tại Myanmar cùng cam kết hợp tác dài hạn với các nhà phân phối phân bón quốc tế nhằm đảm bảo mục tiêu tiêu thụ hết và hiệu quả sản phẩm phân bón do PVFCCo sản xuất và kinh doanh.

Tuy nhiên, việc xuất khẩu phân đạm ra thị trường khu vực không phải là không có những thách thức lớn, nhất là sự cạnh tranh từ các đối thủ đáng gờm của Trung Quốc và vùng Trung Đông. Các công ty ở Trung Đông được hưởng lợi thế về nguồn khí đốt giá rẻ, nên sản phẩm của họ rất cạnh tranh về giá cả. Còn Trung Quốc, với năng lực sản xuất 61 triệu tấn/năm, các doanh nghiệp của họ có thừa điều kiện để đưa ra các mức giá xuất khẩu mà không đối thủ cạnh tranh nào ở Đông Nam Á có thể chịu đựng nổi. Điều đó đòi hỏi PVFCCo cần hết sức nỗ lực, tận dụng lợi thế cạnh tranh (về chất lượng, giao thông thuận tiện, cước phí thấp…) trong quá trình mở rộng thương hiệu và thị trường sang các nước khu vực Đông Nam Á.

Được biết, bên cạnh công tác xuất khẩu thì mục tiêu “đa dạng để phát triển” sẽ là yếu tố quyết định sự thành công của PVFCCo trong những năm tiếp theo. Ngoài urê, PVFCCo sẽ mở rộng thêm nhiều sản phẩm cung ứng cho thị trường theo nhu cầu và thị hiếu của bà con nông dân, nhằm đa dạng hóa sản phẩm kinh doanh, tăng hiệu quả sử dụng vốn và phát triển PVFCCo về chiều rộng và chiều sâu.

Bước đầu, PVFCCo đã xây dựng thương hiệu NPK Phú Mỹ được thị trường chấp nhận, đặc biệt là khu vực miền Trung, tiến tới sẽ xây dựng chuỗi sản phẩm NPK theo nhu cầu đặc thù của từng khu vực. Đồng thời, PVFCCo đang tích cực tìm kiếm các nguồn cung ứng dài hạn, ổn định từ nước ngoài để phân phối dưới thương hiệu Phú Mỹ, những sản phẩm phân bón mà Việt Nam không thể sản xuất được và vẫn còn phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu như SA, kali và DAP. Cụ thể, PVFCCo đã ký thỏa thuận hợp tác phân phối sản phẩm kali Lào và nghiên cứu phương án nhập khẩu thử nghiệm kali Israel. PVFCCo cũng đang làm việc với các đối tác để nhập trực tiếp SA Nhật và các loại phân bón hỗn hợp khác từ năm 2013.

Thế Vinh