Chọn khó, bỏ dễ.

Biết nhau khá lâu nhưng hiếm có dịp anh em chúng tôi tâm sự về chuyện nghề, chuyện đời. Một phần vì ai cũng bận bịu với công việc, phần vì đội bán hàng của Phú Mỹ Miền Bắc quá bận rộn do đặc thù công việc. Nên cũng phải mất đến 3-4 lần tôi mới hẹn được Trần Kiên và Anh Tuấn - những thành viên kỳ cựu của đội “bán phân Bắc” – biệt danh mà anh em chúng tôi tếu táo đặt cho các anh, dù anh em cùng làm chung một tòa nhà, lại là hàng xóm sát vách.

Phú Mỹ Miền Bắc là đơn vị thành viên của Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo – Phú Mỹ) có khoảng 70 nhân sự thì bộ phận kinh doanh có đến hơn 40 người gồm quản lý, các đội bán hàng (hơn 30 người), nhân viên giao nhận, hành chính khoảng 10 người … ấy vậy nhưng Công ty lại chịu trách nhiệm về thị trường từ Quảng Bình trở ra toàn bộ miền Bắc. Trong đó, đội tiếp vận thì tỏa ra, thường xuyên “cắm” địa bàn tại các kho, trạm. Đội thị trường thì cứ thứ 2 là tổ chức họp tại văn phòng, lên chương trình công tác rồi anh em lại vác ba lô lên đường đến hết tuần.

Vừa gặp tôi, Trần Kiên – Trưởng phòng Kinh doanh kiêm Tổ trưởng Thị trường đã cười toét miệng bảo, xin lỗi anh, đang vào “vụ” cao điểm anh ạ, mấy lần tưởng có thời gian ra ngồi với anh rồi lại bị cuốn vào việc, khách khứa…

Thấy tôi đang tròn mắt vì ngạc nhiên, Kiên bắn liền một tràng: Vụ này là vụ lúa hè thu chứ không phải vụ việc gì đâu anh nhé. Vụ hè thu là vụ thứ hai trong chu kỳ sản xuất lúa của năm, nằm giữa vụ đông xuân và vụ mùa. Vụ này thường bắt đầu từ cuối tháng 4 và kết thúc vào khoảng đầu tháng 10. Đây là thời điểm mà thời tiết trở nên ấm áp hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của cây lúa. Để lúa phát triển tốt, thu hoạch đạt sản lượng cao thì phải bón phân… Đến lúc tôi phải “ngăn” lại là anh muốn tìm hiểu về công việc của đội bán hàng thì Kiên mới ngại ngùng bảo “bệnh nghề nghiệp rồi anh ơi”.

Thấy tôi vẫn chưa hết ngạc nhiên, Kiên mới thủng thẳng giải thích, người làm thị trường phải đi nhiều, am hiểu phong tục tập quán mua bán, mùa màng, địa hình cơ cấu cây trồng nhiều địa phương trên cả nước nên trong nhóm của em không ít người đã trở thành những chuyên gia nông nghiệp bất đắc dĩ. Mình phải đi cùng bà con nông dân, sống cùng họ, ăn ở cùng họ và đau cùng nỗi đau của bà con thì nói mới có trọng lượng, bà con mới nghe.

Giọng Kiên xen lẫn tự hào, chúng tôi có một khách hàng lớn và lâu năm là đại lý phân bón Tình Hằng - Nông trường Thống Nhất – Thanh Hóa, hễ có dịp lễ lạt là mời anh em Phú Mỹ tham dự. Đây là một nông trường có diện tích trồng trọt lớn, họ yên tâm với sản phẩm của Phú Mỹ nên coi anh em chúng tôi như người trong gia đình.

Quả thật, nhớ lại cách đây vài năm, người viết bài có dịp đi cùng nhóm bán hàng của Phú Mỹ đến những huyện miền núi tại Sơn La, Yên Bái. Cả nhóm chỉ vọn vẹn có 5 – 6 anh chị em nhưng đến từng xã, vận động bà con nông dân từng thôn đến để tổ chức tuyên truyền, giới thiệu sản phẩm phân bón của Phú Mỹ. Trong đó, bằng những hình ảnh, clip ngắn… anh chị em còn giúp bà con phân biệt được các loại phân bón thật, giả, cùng cán bộ nông nghiệp phổ biến kiến thức chăm sóc cây trồng, sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật. Cứ thế, nhóm chúng tôi lần mò, đi bằng tất cả các phương tiện từ ô tô, xe ôm đến xe “căng hải” hết xã này đến xã khác đến khi mệt nhoài mới trở về Hà Nội.

Tôi cắc cớ hỏi Kiên, thực tế hiện nay các nhà máy sản xuất phân bón làm ra đến đâu, bán hết đến đó vì cầu đang lớn hơn cung. Vậy tại sao Phú Mỹ không chọn cách làm thị trường như một số doanh nghiệp khác như khoán trắng cho vài đại lý lớn là xong, khỏe.

Nghe xong, Kiên cười bảo “bán phân” có cái dễ, cái khó anh ạ. Dễ vì công ty có sản phẩm tốt, gây dựng được uy tín nhiều năm, nhiều chủ trương chính sách phù hợp với nhiều loại khách hàng khác nhau, thường xuyên tổ chức các hội thảo bán hàng, hội nghị khách hàng để gắn bó giữa nhà sản xuất phân bón và người nông dân… Đặc biệt, là doanh nghiệp tiên phong sản xuất phân bón của Petrovietnam nên ngay từ đầu Tổng công ty đã đặt mục tiêu “Đồng hành cùng nông dân, mang đến sự phát triển bền vững và mùa màng bội thu” chứ không chỉ đơn thuần là hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Còn khó thì đó là chứng kiến nhiều chuyện xót xa mà không thể làm gì được.

Nỗi niềm "người bạn" của nhà nông.

Thấy không khí cuộc nói chuyện tự nhiên trầm xuống, tôi vội gợi chuyện, mình cứ sản phẩm chất lượng tốt, bán cho bà con với giá hợp lý, ổn định là được, còn lại thì đã có Công ty lo, chứ sức đâu mà các bạn gồng gánh hết…

Trần Kiên chia sẻ, hơn chục năm gắn bó với nghề, được đến nhiều nơi, ở những huyện vùng cao, xã vùng sâu bà con dân trí còn thấp, giữ thói quen “ăn xổi”, chạy theo thị trường lại dễ bị lừa phỉnh nên nhiều hãng phân bón bán hàng kém chất lượng, nhưng lại sử dụng nhiều chiêu trò như tặng quà, khuyến mãi linh tinh khiến bà con không chỉ mất tiền mua phải phân bón giả, phân kém chất lượng… khi sử dụng có khi mất luôn cả vụ, lâm vào cảnh nợ nần, đói kém.

Kiên trầm ngâm, có một thực tế mà ít người biết là cùng với công nghiệp hóa, đô thị hóa mạnh mẽ diễn ra trên cả nước là việc bà con nông dân bỏ đi làm công nhân, ruộng bỏ hoang ngày càng nhiều, độ tuổi người nông dân ngày càng lớn… Cứ như vậy thì “chả chóng thì chầy” ngành nông nghiệp nước ta sẽ “điêu đứng” mất thôi.

Có một kỷ niệm mà anh em chúng tôi vẫn nhớ mãi là vừa kéo quân lên Yên Bái, đang dựng băng rôn, xếp sản phẩm trưng bày để làm hội thảo tuyên truyền thì bị bà con trong thôn túa ra, vây quanh, phản ứng gay gắt. Cũng may, lúc ấy Trần Kiên đang đảm nhiệm trưởng nhóm thị trường vẫn bình tĩnh trấn an người dân, rồi mời ngay đại diện chính quyền địa phương, kỹ thuật viên khuyến nông đến làm việc… thì mới tá hỏa phát hiện ra việc bà con mất mùa không phải do phân bón hay kỹ thuật chăm sóc lúa mà nguyên do là mua phải “thóc giống giả”.

Thấy tôi có vẻ vẫn chưa hiểu chuyện gì xảy ra, Kiên thủng thẳng giải thích thóc bà con mua là thóc ăn chứ không phải thóc giống. Thóc ăn và thóc giống có độ chênh giá tới 10 lần đấy anh ạ (10 ngàn /kg và 100 ngàn/kg). Mà thóc ăn thì tỉ lệ nảy mầm thấp, chất lượng cây lúa cũng không thể so với thóc giống được.

Ngồi nghe câu chuyện của chúng tôi từ đầu tới cuối, anh Hoàng Anh Tuấn – Phó trưởng phòng Kinh doanh phụ trách Hậu cần – Giao nhận mới vỗ vai bảo, nước ta còn là nước đang phát triển, có nhiều địa phương, bà con ở vùng sâu vùng xa, nên ngành nông nghiệp cũng có những hạn chế khách quan về trình độ dân trí, về quy hoạch, về đầu ra nông sản.... , quy luật “được mùa mất giá, được giá lại mất mùa” thường xuyên xảy ra, ai thấy mà chả chạnh lòng. Đó là chưa kể việc những kẻ buôn bán, sản xuất phân bón giả, chất lượng thấp nhưng chỉ phải chịu mức hình phạt quá nhẹ so với những hậu quả nặng nề mà chúng gây ra đối với bà con nông dân, thương hiệu và uy tín của nông sản nước ta… thì thật sự đáng lo ngại.

Anh Tuấn nhấn mạnh, anh em chúng tôi chỉ có một mong muốn duy nhất đó là cơ quan chức năng của nước ta phải vào cuộc quyết liệt, liên tục hơn để bà con được bảo vệ khỏi nạn phân bón giả, phân bón kém chất lượng. Từ đó bà con nông dân mình đạt được thành quả xứng đáng với công sức bỏ ra, được có những vụ mùa bội thu. Bổ sung vào câu nói này, anh Trần Kiên cho biết thêm, với chủ trương và hành động mới, quyết liệt của Đảng và Chính phủ trong chống hàng giả rất mạnh tay hiện nay, thì anh em chúng tôi cũng hy vọng một vài năm nữa thị trường phân bón sẽ lành mạnh hơn, sẽ chỉ còn các đơn vị làm ăn chân chính có thể tồn tại được.

Được biết, trong những năm qua đội thị trường của Phú Mỹ Miền Bắc còn là những người trực tiếp đề xuất và thực hiện các chương trình an sinh xã hội như hỗ trợ người nghèo, những hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, những vùng bị thiên tai, bão lũ. Câu chuyện của chúng tôi chỉ loanh quanh đời sống của người nông dân, cái khó, nỗi khổ của nghề nông. Phải gặng mãi các anh mới chia sẻ chút tiếc nuối của những người đàn ông phải thường xuyên đi làm xa nhà, chuyện con cái đến tuổi dậy thì bướng bỉnh, những bà vợ phải hy sinh hàng chục tuổi thanh xuân để thay chồng trấn thủ gia đình. Có lẽ những người làm công tác thị trường của Phú Mỹ quá khác biệt, ở họ người viết bài thấy được những nét văn hóa của Petrovietnam, đó là trách nhiệm xã hội, lương tri của những người trí thức chân chính.