Niềm tự hào Dung Quất
Trên diện tích hơn 800 ha trong đó có 337 ha mặt đất và 471 ha mặt biển, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất có những công trình khổng lồ đang lấp lánh phản chiếu ánh mặt trời miền Trung. Có 25 thiết bị siêu trường, siêu trọng, trong đó tháp tái sinh xúc tác nặng 1.096,5 tấn, đường kính nơi rộng nhất 13,7 mét, cao 70 mét, sừng sững như một tòa cao ốc... Từ trung tâm nhà máy, chúng tôi đi dọc theo hệ thống đường ống dẫn sản phẩm dài hơn 7 km; cả 11 đường ống chạy song song dài ngút tầm mắt, trong đó có 8 ống dẫn sản phẩm, 3 ống phụ trợ và dầu cặn dẫn ra khu bể chứa gồm 22 bể hình trụ và hình cầu, với tổng dung tích chứa hơn 393.000m3 trên cảng biển. Các bể chứa dầu thô trông như những quả núi đã được đẽo gọt bởi bàn tay điêu luyện, có dung tích tới 65.000m3 mỗi bể. Cả một nhà máy rộng mênh mông như vậy, nhưng không có nhiều bóng dáng của con người; hầu như mọi hoạt động đều được tự động hóa, chuyên môn hóa cao độ...
Tranh thủ giờ giải lao của một cuộc họp quan trọng, Tổng Giám đốc Công ty TNHH 1 TV Lọc hóa dầu Bình Sơn Nguyễn Hoài Giang - đơn vị quản lí và khai thác Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, đã tiếp chúng tôi. Vị Tổng Giám đốc trẻ trung và luôn rổn ràng tiếng cười, cho biết: "Nhà máy Lọc dầu Dung Quất vừa kỷ niệm mốc nhập 2 triệu tấn dầu thô, để sản xuất hơn 1,6 triệu tấn sản phẩm; chúng tôi đã bán ra thị trường được 1,5 triệu tấn sản phẩm... Hiện nhà máy đang ở giai đoạn cuối chạy thử, chuẩn bị bàn giao để chủ đầu tư là phía Việt Nam chúng ta tự vận hành, tự kinh doanh sản xuất và tự bảo dưỡng nhà máy. Chúng ta sẽ làm chủ hoàn toàn nhà máy!".
Từ giữa tháng 1/2010, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đã vận hành 100% công suất và sản xuất tất cả các chủng loại sản phẩm theo thiết kế. Giá trị sản lượng công nghiệp hằng năm của Nhà máy ước đạt 60.000 đến 80.000 tỷ đồng. Năm 2009, nhà máy đã đóng góp ngân sách Nhà nước hơn 2.400 tỷ đồng.
Với "cú hích" là Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi từ chỗ có nguồn thu rất thấp (100 tỷ năm 2000, 529 tỷ năm 2005) trở thành một trong những tỉnh có nguồn thu cao nhất nước; dự kiến năm 2010, thu ngân sách Nhà nước đạt 14.300 tỷ đồng.
Hoạt động của Nhà máy Lọc dầu sẽ tiếp tục thu hút đầu tư vào Khu kinh tế Dung Quất trên các lĩnh vực công nghiệp hóa chất, cơ khí, chế tạo và lắp ráp, vận tải, điện tử... đồng thời thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển các ngành dịch vụ khác của địa phương, tạo ra nhiều việc làm.
Chung tay bảo vệ "nhà máy của mình"
"Nhà máy của mình" - đó là điều chúng tôi cảm nhận được khi tiếp xúc với các cán bộ, nhân viên bảo vệ dầu khí. Họ đều xác định rõ Nhà máy Lọc dầu Dung Quất là một công trình trọng điểm quốc gia mang lại lợi ích cho chính quê hương mình. Đơn vị chuyên trách bảo vệ nhà máy là Công ty CP Dịch vụ Bảo vệ an ninh Dầu khí chi nhánh Quảng Ngãi, trực thuộc Công ty CP Dịch vụ Bảo vệ an ninh Dầu khí Việt Nam (PV Security) của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.
Với gần 250 cán bộ, nhân viên, lực lượng này có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với Công an, Biên phòng bảo vệ an ninh trật tự trên toàn tuyến công trình nhà máy. Tuy mới chính thức hoạt động từ tháng 5/2009, song PV Security Quảng Ngãi, qua tuần tra, kiểm soát và các biện pháp công tác, đã bắt giữ và chuyển giao Đồn Công an Khu kinh tế Dung Quất xử lí 18 vụ, 21 đối tượng trộm cắp tài sản, vật tư của nhà máy; ngoài ra, đã ngăn chặn, xử lí kịp thời một số vụ xâm nhập trái phép khu vực nhà máy và cảng biển.
Vấn đề nổi lên trong công tác bảo vệ an toàn nhà máy, theo ông Nguyễn Văn Thanh, Phó Giám đốc PV Security Quảng Ngãi, là tình trạng một số người dân tự ý xâm nhập khu vực nhà máy, tìm cách lấy trộm vật tư. Để tiện cho sinh hoạt của các hộ dân sống trong khu vực cận kề, nhà máy đã xây nhiều cầu, đường vượt dân sinh nhưng có người cắt phá cả lưới rào B40 bảo vệ hành lang an toàn nhà máy để... đi lại cho tiện. Nếu không làm tốt công tác tuần tra, bảo vệ, những hành vi này có thể gây ra hậu quả khó lường cho sự an toàn cháy nổ của Nhà máy Lọc dầu.
Khi chúng tôi có mặt tại Trạm bảo vệ số 2, các nhân viên đang chăm chú theo dõi 16 màn hình camera đặt tại những trọng điểm bảo vệ... Có bóng người tiến lại gần đường ống dẫn sản phẩm, bảo vệ Trần Công Thiệp lập tức điều chỉnh camera đặc tả, hóa ra đó là một công nhân đang thi hành phận sự. "Mỗi khi có biểu hiện nghi vấn, tụi em kiểm tra và nếu cần thì điện đàm cho tổ tuần tra hoặc tổ cảnh khuyển xử lí kịp thời" - Thiệp giải thích.
Cùng chung ca trực với Thiệp là Lê Văn Vỹ, 31 tuổi, hơn Thiệp 8 tuổi. Vỹ tâm sự: "Thiệp quê ở Quảng Ngãi, còn em Quảng Nam. Trước em ở nhà làm ruộng, sau được đào tạo nghề rồi tuyển vào công ty; thu nhập hơn 4 triệu đồng/tháng, có bảo hiểm, so với trước là đổi đời rồi đấy anh!". Các bạn biết những gì về Nhà máy Lọc dầu Dung Quất - tôi hỏi. Vỹ và Thiệp gần như đồng thanh: "Nhà máy của tụi em là công trình trọng điểm của quốc gia; nhà máy đã mang lại sự thay đổi nhiều lắm, anh à".
Đánh giá về hoạt động của lực lượng bảo vệ dầu khí, Tổng Giám đốc Nguyễn Hoài Giang cho rằng: Sau khi lực lượng bảo vệ dầu khí chuyên trách được hình thành gần 1 năm trước thì công tác bảo vệ an ninh, an toàn cho nhà máy được cải tiến, nâng cao rất nhiều... Hiện nay gần như không còn xảy ra hiện tượng trộm cắp vật tư nữa, các vụ việc phức tạp về hình sự cũng được dẹp bỏ hoàn toàn...
Tỏ ra tâm đắc với những kinh nghiệm trong quá trình thiết kế, thi công và vận hành nhà máy, Tổng Giám đốc Nguyễn Hoài Giang khẳng định: "Chúng tôi đã xây dựng nên một kỉ luật thép, một ý chí thép vì sự an toàn và hiệu quả của Nhà máy Lọc dầu số 1 Dung Quất!". Chúng tôi, những người làm báo, hoàn toàn đồng tình rằng, tinh thần ấy cần được nhân lên ở tất cả các công trình của đất nước - vì mục tiêu năm 2020 Việt Nam trở thành một nước công nghiệp hiện đại.
Quảng Ngãi, tháng 2/2010
Duy Hiển