Văn phòng Công ty PVEP-Algeria tại thủ đô An-giê không rộng nhưng ấm cúng. Trong không khí một ngày cuối năm, chúng tôi có dịp quây quần cùng các anh chị em làm dầu khí ở đây trong nỗi nhớ quê hương. Trong số những người có mặt, có người trong nhiệm kỳ đầu nhưng không ít người đã từng vài ba nhiệm kỳ tại An-giê-ri. Anh Lê Bá Tuấn, Giám đốc và anh Nguyễn Mạnh Trí, Phó giám đốc - Bí thư chi bộ cùng các anh chị em đã kể về công việc, sinh hoạt và những tâm tư nguyện vọng của các cán bộ, nhân viên, với mong muốn được tâm sự, chia sẻ những vui buồn của những người mấy năm liền đi tìm lửa giữa sa mạc.

Tôi có cảm giác như đang được ngồi bên các chiến sĩ biên phòng nơi đèo heo hút gió hay bên các chiến sĩ Trường Sa nơi đảo xa của Tổ quốc. Tôi cũng được nghe ở đây những câu chuyện về những cái Tết xa nhà, những ngày tháng khắc khoải lo chuyện sức khỏe của cha mẹ, chuyện học hành của con, nỗi vất vả của những người vợ nơi quê nhà. Chưa nói đến thời tiết khắc nghiệt của chảo lửa Xa-ha-ra, những ngày tháng dầm mình trong nắng nóng và bão cát... Một đằng mênh mông là biển khơi và một đằng mênh mông là cát. Ở cả nơi ấy và nơi này, con người đều rất nhỏ nhoi và đơn độc trước thiên nhiên...

Anh Trí cho biết: PVEP-Algeria đã hoạt động hơn 7 năm tại nước bạn. Từ năm 2002, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam đã bắt đầu ký hợp đồng thăm dò, khai thác mỏ Bir Seba thuộc lô hợp đồng PSC 433 a và 416 b thuộc vùng Touggourt nước Cộng hòa An-giê-ri trong vùng sa mạc Xa-ha-ra, cách thủ đô An-giê khoảng 550km. Các bên tham gia hợp đồng gồm: PVEP (Việt Nam 40%), PTTEP-Algeria (Thái Lan 35%) và Sonatrach (Algeria 25%). Đây là hợp đồng dầu khí đầu tiên do công ty của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam tự điều hành ở nước ngoài. Sau hơn 7 năm tích cực triển khai dự án, chúng ta đã kết thúc giai đoạn thăm dò-thẩm lượng và chuyển sang giai đoạn phát triển, xây dựng công trình để chuẩn bị cho khai thác. Hai mỏ đã phát hiện được dòng dầu công nghiệp là mỏ MOM (vào năm 2005) và mỏ Bir Seba (vào năm 2006). Mỏ Bir Seba đã được nước chủ nhà phê duyệt kế hoạch phát triển và mỏ MOM đang được PVEP đệ trình lên các cơ quan chức năng của An-giê-ri xem xét phê duyệt.

Ngày 28-4-2008 chính thức công bố thương mại và ngày 10-2-2009 ký kết liên doanh điều hành chung giữa PVEP (Việt Nam), Sonatrach (An-giê-ri) và PTTEP-Algeria (Thái Lan).

Cán bộ kỹ thuật của PVD vận hành giàn khoan

Chúng tôi đã cùng anh Nguyễn Quốc Thắng, Trưởng ban Hỗ trợ sản xuất của PVEP-Algeria đến thành phố Hassi Messaoud, thành phố công nghiệp dầu lửa của An-giê-ri nằm trên sa mạc Xa-ha-ra để tìm hiểu công việc chuẩn bị khai thác mỏ Bir Seba.

Chính tại Hassi Messaoud là nơi tìm ra giếng dầu đầu tiên của An-giê-ri. Tên gọi của thành phố theo tiếng A-rập là “giếng trời phù hộ”, hay “giếng Messaoud”.

Chúng tôi đã đến thăm “giếng tổ”, trò chuyện và chụp ảnh chung với người cháu nội của ông Messaoud-ông Môhamet Roubeh. Ông Môhamet kể:

- Ông nội chúng tôi tên là Messaoud Roubeh sinh năm 1875, làm nghề đào giếng thuê. Năm 1917, tình cờ ông cụ tôi đào giếng tại đây thì phát hiện ra dòng nước màu đen, mùi hôi và có chất nhờn. Nước không dùng được và giếng đào bỏ dở nhưng người Pháp cai trị lúc đó biết tin này đến xem thì phát hiện ra dầu mỏ. Họ lập hồ sơ khảo sát nhưng đến những năm 1950 mới xây dựng hai cơ sở khoan dầu tại đây. Đến những năm 1970 hai cơ sở này bị quốc hữu hóa và chuyển thành tài sản của Công ty dầu lửa Sonatrach của An-giê-ri. Giếng này bây giờ là di tích của thành phố. Chúng tôi gọi là giếng lịch sử. Thành phố bây giờ mang tên ông nội chúng tôi. Tôi là người trông nom di tích “giếng lịch sử”.

Ông Môhamet năm nay mới 56 tuổi nhưng cái nắng gió của sa mạc Xa-ha-ra làm cho ông già hơn tuổi. Ông tiếp chuyện chúng tôi đầy vẻ tự hào.

Trước khi phát hiện ra dầu mỏ, nơi đây là sa mạc hoang vắng. Sau khi Pháp xây dựng cơ sở khai thác dầu ở đây và đặc biệt từ sau những năm 1970, nơi đây hình thành một thị trấn công nghiệp dầu mỏ, từ năm 1984 phát triển lên thành phố. Bây giờ Hassi Messaoud trở thành một thành phố công nghiệp dịch vụ dầu khí sôi động, dân số khoảng 60.000 người, là nơi đặt căn cứ của rất nhiều hãng dầu lửa lớn trên thế giới. Ở Hassi Messaoud có thể thuê bất cứ dịch vụ nào phục vụ cho thăm dò, khai thác dầu khí.

Dấu ấn Việt Nam ở Xa-ha-ra

Căn cứ dịch vụ hậu cần của PVEP-Chi nhánh An-giê-ri nằm sát ngay thành phố Hassi Messaoud, cách mỏ Bir Seba khoảng 120km. Đây là đại bản doanh, trực tiếp điều hành các hoạt động thăm dò tại thực địa, triển khai các công việc phục vụ thi công khoan và là kho bãi tập kết các trang, thiết bị phục vụ khai thác.

Kiểm tra thiết bị khoan tại căn cứ của PVD.

Tại đây có 3 chàng trai: Lương Tuấn Anh, Vũ Tiến Trung và Nguyễn Tiến Đô đang “trấn ải”. Tại căn cứ này có văn phòng, khu nhà ở và sinh hoạt dã chiến của cán bộ dự án thường trực tại chỗ, phần lớn diện tích còn lại là kho bãi. Căn cứ được thuê bảo vệ nghiêm ngặt. Giống như tất cả các căn cứ tại đây, lực lượng bảo vệ gồm một bộ phận có súng và một bộ phận không trang bị súng, canh gác cẩn mật 24/24 giờ. Chúng tôi được biết, an ninh ở đây không phải lúc nào cũng tốt. Việc đi lại trong thành phố và tại căn căn cứ dầu khí được kiểm soát rất chặt.

Các anh cho biết căn cứ này sẽ tồn tại cho đến khi hoàn thành xây dựng khu vực khai thác, khu nhà ở và sân bay tại khu vực mỏ.

Anh Nguyễn Quốc Thắng cho biết, hiện tại văn phòng PVEP-Algeria đang xúc tiến khẩn trương công tác chuẩn bị mọi mặt cho giai đoạn 1 khai thác mỏ Bir Seba. Dự kiến tại mỏ này sẽ khoan 12 giếng khoan khai thác, bắt đầu từ quý 1-2011 đến quý 2- 2014. Dòng dầu đầu tiên dự kiến vào quý 3-2013, với sản lượng đỉnh đạt 20.000 thùng dầu/ngày.

Theo kế hoạch, từ 2015 sẽ tiến hành giai đoạn 2, tiếp tục khoan 22 giếng khai thác và 14 giếng bơm ép. Trong giai đoạn này sẽ tiếp tục bổ sung hệ thống thiết bị để khai thác và bơm ép trong giai đoạn 2. Khi hoàn thành giai đoạn 2 vào năm 2016, sản lượng có thể nâng lên 36.000 - 40.000 thùng dầu/ngày.

Phúc Nguyên - Đỗ Nam Thắng