Có thể khẳng định rằng đây là cuốn biên niên sử thuộc vào loại “độc nhất vô nhị” bởi cách thể hiện độc đáo. Đọc cuốn lịch sử, chúng ta không chỉ thấy bề dày của thông tin tư liệu mà còn thấy được cả tâm tư, tình cảm của những cán bộ dầu khí qua các thời kỳ, trong từng sự kiện cụ thể. Cuốn sách này thực sự là tài liệu quý giá, có tác dụng lớn trong giáo dục truyền thống và văn hóa dầu khí cho các thế hệ mai sau. Báo Năng lượng Mới xin giới thiệu với bạn đọc bài viết của ông Nguyễn Đăng Liệu, nguyên là Phó tổng giám đốc Tập đoàn dầu khí hiện là Phó chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam.

Nhớ lại hồi tháng 9/2008, khi nhận được chủ trương của lãnh đạo Tập đoàn về biên soạn và phát hành bộ “Lịch sử ngành Dầu khí Việt Nam” trong dịp 50 năm Ngày truyền thống Dầu khí Việt Nam (27/11/2011); và bản thân nhận được yêu cầu làm Thường trực Ban Biên tập và trực tiếp tổ chức công tác thu thập tài liệu và tư liệu lịch sử để tiến hành công tác biên soạn bộ Lịch sử ngành Dầu khí tôi rất lo lắng. Ngành Dầu khí Việt Nam là một ngành công nghiệp trẻ, trước yêu cầu về phát triển kinh tế đất nước lại phải phát triển nhanh, vì thế cơ cấu tổ chức nhân sự và công nghệ áp dụng thường hay thay đổi. Mặt khác, do được hình thành từ trong chiến tranh, do vậy cơ sở vật chất ban đầu rất nghèo nàn, lại thường xuyên phải thay đổi trụ sở, văn phòng vì thế công tác lưu trữ tài liệu của ngành, đặc biệt ở giai đoạn đầu gặp khá nhiều khó khăn và hậu quả là việc tài liệu lịch sử bị thất lạc hay khó tra cứu tiếp cận là điều không tránh khỏi.

Bộ sách "Lịch sử ngành Dầu khí Việt Nam" (ảnh: Mạnh Thắng)

Nhận thức được công trình biên soạn bộ “Lịch sử ngành Dầu khí Việt Nam” là quan trọng nhưng rất khó khăn, nên tháng 2/2009 và 4/2009, Tổng giám đốc Tập đoàn đã quyết định thành lập và kiện toàn Hội đồng Biên soạn (11 người) và Ban Biên tập (41 người). Trong thành phần Hội đồng Biên soạn, có một số cán bộ lãnh đạo của Tập đoàn, những người có khả năng ra quyết định như: Tổng giám đốc Trần Ngọc Cảnh, Ủy viên Hội đồng Quản trị Phan Thị Hòa, Phó tổng giám đốc phụ trách nội chính Lê Minh Hồng; một số cố vấn là các cựu lãnh đạo chủ chốt của ngành, như các ông Nguyễn Hòa, Phan Tử Quang, Lê Văn Cự và Phan Minh Bích; và các thành viên liên quan khác.

Ban Biên tập là tập hợp các cán bộ lão thành của ngành Dầu khí; nhiều người trong số họ nguyên là các cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Đoàn Thăm dò dầu lửa 36, Liên đoàn 36 như ông Hồ Đắc Hoài, Nguyễn Giao, Đặng Của; Ban Dầu mỏ và Khí đốt thuộc Tổng cục Hóa chất Việt Nam, như ông Nguyễn Đông Hải; của Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam như ông Hồ Tế, Hồ Sĩ Thoảng, Ngô Thường San, Nguyễn Xuân Nhậm, Phạm Quang Dự v.v… Có thể nói, bản thân các thành viên Hội đồng Biên soạn và Ban Biên tập là những nhân chứng sống và mang trong mình các tư liệu quý giá về các biến cố và sự thăng trầm trong các giai đoạn phát triển của ngành Dầu khí.

Theo đề nghị của Ban Biên tập, tháng 6/2009, Tổng giám đốc đã phê duyệt thành phần các chủ biên, phó chủ biên và tập thể tác giả và cộng tác viên với tổng số người lên tới 94 người. Các tác giả và cộng tác viên đều đã từng là các cán bộ quản lý dầu khí lão thành hay các chuyên gia về kinh tế và kỹ thuật làm việc nhiều năm trong ngành Dầu khí. Vì thế họ hiểu được bản chất các sự kiện lịch sử và biết được nguồn có khả năng lưu trữ các thông tin tư liệu lịch sử của ngành Dầu khí. Đặc biệt trong số các tác giả và cộng tác viên tham gia biên soạn bộ Lịch sử có 2 người đã từng là cán bộ chủ chốt (hàm giám đốc) của Tổng cuộc Dầu hỏa và Khoáng sản (dưới thời Việt Nam Cộng hòa 1954-1975 ở miền Nam Việt Nam), như ông Nguyễn Văn Vĩnh và Phí Lệ Sơn.

Để hỗ trợ cho công việc biên soạn của các chủ biên và tác giả, theo đề nghị của Ban Biên tập, Tổng giám đốc Tập đoàn đã phê duyệt Kế hoạch khảo sát, thu thập tài liệu và tư liệu lịch sử; đồng thời cho phép Văn phòng Tập đoàn ký hợp đồng sử dụng 12 tháng chuyên gia (3 người x 4 tháng) để tiến hành thu thập tài liệu, tư liệu lịch sử cần thiết cho công tác biên soạn. Trong thời gian 4 tháng, từ đầu tháng 6 đến cuối tháng 9/2009, 2 chuyên viên thư ký của Ban Biên tập, đồng thời là cán bộ và chuyên viên của Văn phòng Tập đoàn và 3 chuyên gia (1) hợp đồng về thu thập tài liệu đã tiến hành thu thập một khối lượng lớn tài liệu và tư liệu lịch sử của ngành.

Các tài liệu thu thập được, đã được sắp xếp hệ thống hóa và đóng trong 15 cặp file, cụ thể như sau:

1. Các Văn bản về công tác Tổ chức – Cán bộ của các đơn vị tiền thân của Tập đoàn Dầu khí, như: Đoàn, Liên đoàn 36, Tổng cục Dầu khí Việt Nam, Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam và của các đơn vị thành viên và trực thuộc khác (9 cặp);

2. Tài liệu về hoạt động của các tổ chức Đảng, Đoàn thể trong ngành Dầu khí qua các thời kỳ (1 cặp);

3. Bản thảo năm 1995 về “Ngành Dầu khí Việt Nam – Những sự kiện lịch sử 1954-1995” (1 cặp);

4. Các tài liệu về hoạt động Dầu khí qua các thời kỳ thu thập từ Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng (3 cặp);

5. Các Tài liệu về hoạt động Dầu khí qua các thời kỳ thu thập từ Lưu trữ Văn phòng Quốc Hội (1 cặp).

Danh mục các tài liệu lịch sử về dầu khí khác và cơ sở đang lưu trữ  được, đã được sắp xếp hệ thống hóa và đóng trong 06 cặp file, cụ thể như sau:

1. Danh mục các tài liệu quản lý, như: Báo cáo tổng kết hàng năm về hoạt động của Tổng cục, Tổng Công ty Dầu khí; Báo cáo tổng kết từng thời kỳ về hoạt động của một số lĩnh vực cốt lõi của ngành Dầu khí; Báo cáo tổng kết việc triển khai các đề tài, đề án, phương án nghiên cứu – sản xuất dầu khí v.v… (3 cặp);

2. Danh mục các hợp đồng dầu khí như: Hợp đồng PSC, BCC, JOC và Liên doanh dầu khí (1 cặp);

3. Danh mục các tài liệu Pháp quy do Đảng, Nhà nước, Chính phủ và các bộ, ngành ban hành liên quan đến hoạt động dầu khí (2 cặp).

Được sự giúp đỡ của Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Ban Biên tập cũng đã mua một số tài liệu tham khảo về Lịch sử Kinh tế Việt Nam dưới dạng sách, phim tư liệu và các ấn phẩm khác. Ban Biên tập còn được ông Trần Văn Khởi, nguyên là Tổng giám đốc Tổng cuộc Dầu hỏa và Khoáng sản (dưới thời Việt Nam Cộng hòa 1954-1975 ở miền Nam Việt Nam), hiện đang sống ở bên Mỹ gửi tặng cuốn sách “Dầu hỏa Việt Nam 1970-1975, Những ngày còn nhớ…”; ông Khởi cũng đồng thời là tác giả cuốn sách.

Ngoài ra, để có thêm tư liệu và biết được quan điểm, suy nghĩ của các cán bộ lãnh đạo chủ chốt của ngành Dầu khí qua các thời kỳ, Ban Biên tập đã tổ chức phỏng vấn (có ghi âm) với các ông:

- Ông Phan Minh Bích, nguyên Liên đoàn trưởng Liên đoàn 36;

- Ông Phan Tử Quang và Lê Văn Cự, nguyên Tổng cục phó Tổng cục Dầu khí;

-  Ông Hồ Sĩ Thoảng nguyên Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Tổng giám đốc Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam;

-  Ông Đinh La Thăng Chủ tịch Hội đồng Thành viên và Trần Cảnh Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí.

Đồng thời tiến hành gặp gỡ, trao đổi (có ghi âm) một số cán bộ chủ chốt khác như: Các ông Nguyễn Hòa, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Dầu khí; Hoàng Lộc, nguyên Bí thư Đảng ủy Tổng cục Dầu khí; Hồ Tế, nguyên Chủ tịch Hội đồng Quản lý Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam.

Mặc dù vẫn chưa đầy đủ và chắc chắn còn thiếu những tài liệu lịch sử quan trọng, nhưng khối lượng tài liệu và tư liệu lịch sử thu thập được là khá lớn, nhiều tài liệu rất có giá trị lịch sử. Các tài liệu và tư liệu này đã giúp cho các chủ biên và tác giả có điều kiện để tiến hành biên soạn thành công bộ “Lịch sử ngành Dầu khí Việt Nam”.

Trong tương lai bộ “Lịch sử ngành Dầu khí Việt Nam” sẽ còn được bổ sung và (hoặc) được viết lại dưới các nhãn quan khác; và các phiên bản mới của bộ Lịch sử ngành Dầu khí Việt Nam sẽ ra đời. Mặc dù, bộ Lịch sử ngành Dầu khí Việt Nam đến năm 2010 được ấn hành năm 2011 chưa thể phản ánh hết và đầy đủ mọi khía cạnh lịch sử, nhưng nó đã phác họa được những nét cơ bản chân dung của ngành Dầu khí Việt Nam trong quá trình 50 năm xây dựng và phát triển. Để có được kết quả đó công tác thu thập tài liệu và tư liệu lịch sử đã đóng một vai trò rất quan trọng.

 ——————————————–

1. Trong đó, một chuyên gia nguyên là cán bộ Trung tâm Thông tin – Tư liệu Dầu khí; một chuyên gia nguyên là cán bộ Phòng Lưu trữ Văn phòng Tập đoàn; và một chuyên gia khác nguyên là cán bộ của Ban Tổ chức Nhân sự Tập đoàn.

Nguyễn Đăng Liệu

(Theo Petrotimes)